Sint-Rikierskerk online!

Sint-Rikierskerk online!

19 oktober 2022 Uit Door decaproen@hotmail.com

Op initiatief van de kerkraad Sint-Rikier werd in de loop van de maanden april en mei in samenwerking met Kusterfgoed een inventaris opgemaakt van de waardevolle goederen van de Sint-Rikierskerk. Het resultaat is binnenkort online consulteerbaar. Het erediensten­decreet verplicht elke kerkfabriek haar goederen te inventariseren. Ook het kerkelijk recht legt een dergelijke inventaris op. De Confrérie van ‘t Vynckx- en Woutermansambacht ging graag in op de uit­nodiging van de kerkfabriek om mee te werken.

Wat wordt er geïnventariseerd?
Voorwerpen met erf­goed­waarde en met een religieuze betekenis: alle religieuze (kunst)voor­werpen, religieus meubilair, religieus textiel, glasramen, grafstenen, processiemateriaal, klokken en (toren)uurwerken, kruisen, beelden, gedenk­tekens …

De inventaris wordt geregistreerd in een online consulteerbare erfgoeddatabank, vlot toegankelijk voor een ruim publiek, met als enige voorwaarde een minimum aan ‘digiwijsheid’. Voor de opmaak van de inventaris wordt gebruikgemaakt van standaardtermenlijsten voor de benoeming en de beschrijving van de objecten.

Pionierswerk was de inventarisatie niet echt want dat werd eerder al verricht door confrérieleden Ferdinand Gevaert en Gilbert Vanleenhove in hun uitvoerige ‘Handleiding voor gidsen’, een handig hulpmiddel bij de beschrijving van heel wat objecten. Ook de ‘Handleiding: opstellen van een kerkinventaris’ van Parcum, het door de Vlaamse overheid erkende museum en expertise­centrum voor religieuze kunst en cultuur, werd veelvuldig geraadpleegd bij het inventari­satiewerk.

Wie en wanneer?
Vrijwel elke dinsdag van april en mei was een divers team aan de slag in de tot werkruimte omgebouwde sacristieën in de Sint-Rikierskerk. Namens Kusterfgoed: Nathalie Franck, deskundige erfgoedzorg en digitalisering, en Alice Vandommele, stagiaire; namens de kerkraad: voorzitter Gilbert Vanleenhove en penningmeester Daniël Verleene; namens de Confrérie Sissi Devlieger en Dierk Rotsaert.

Kusterfgoed is een jonge erfgoedcel, opgericht in 2015 om het culturele erfgoed van de kustregio veilig te stellen voor toekomstige generaties. Van Kusterfgoed maken de gemeentes Middelkerke, Oostende, Bredene, De Haan en Blankenberge deel uit.

Monnikenwerk
Alle kerkgoederen – 250 items! – behalve de kerkklokken (een beetje ‘te hoog’ gegrepen voor ons) werden benoemd, opgemeten, genummerd, gelabeld, nauwkeurig beschreven (materiaal, techniek, opschrift, afbeeldingen, merkteken(s), datering, maker, staat van bewaring …) en gefotografeerd. Een omslachtig én secuur werkje dat de volle aandacht vereiste van de medewerkers.

De kerk bezit een aantal heel waardevolle en ook merkwaardige objecten. Sommige voorwerpen leverden wat meer voer voor overleg en discussie dan andere maar sfeer was er sowieso op de werkmomenten, met geregeld wat ruimte voor een kop koffie met een koekje…

Een kijkje nemen in de inventaris?
Einde mei was het inventarisatiewerk af. Daarop werden alle data ingegeven in een computerbestand. Binnenkort kan de inventaris met de foto’s van elk item online geraadpleegd worden op erfgoedplus.be. We houden u op de hoogte. 
(Dierk Rotsaert)

Van links naar rechts: Nathalie, medewerkster Kusterfgoed; Alice, stagiaire Kusterfgoed en Gilbert, voorzitter kerkraad

De objecten werden uiterst grondig bestudeerd. Bepaalde merktekens verwijzen soms naar herkomst, producent … of leveren nuttige info op voor de datering: bij onderzoek naar het gehalte van een gouden of zilveren voorwerp bijvoorbeeld werd een klein stukje materiaal uitgestoken, wat een klein zigzag-vormig groefje opleverde: een ‘proefsteek’. Vaak dateren voorwerpen met een dergelijke proefsteek uit de tijd rond de Franse Revolutie’ (1785)

Kerktextiel dat moeilijk beschreven kan worden met een stift werd – onder bewonderende blikken – een label opgenaaid

Ook fungeren als paspop hoort bij het voorzitterschap van de kerkraad

Meer dan kwart millennium oud! Als een van de pronkstukken van de kerkschatten van de Sint-Rikierskerk geldt het ‘Missale Romanum’, in 1765 in de drukkerij van de befaamde Christoffel Plantijn in Anwerpen gedrukt. De roodfluwelen boekband dateert uit 1791 (De Thieu Brugge)

In de ‘fotostudio’ in de winterkapel werden de voorwerpen gefotografeerd. Daarbij werd veel aandacht besteed aan de details, zoals merktekens, inscripties … Van elk object werden verschillende foto’s gemaakt. Achteraf werden de beste geselecteerd en genummerd. Heel wat huiswerk nog dus, sedert corona telewerk genoemd …